Rep je naar een van de laatste fantastische tentoonstellingen in het Centre Pompidou, die kleurrijke kloon van een raffinaderij. De aangekondigde sluiting voor renovatie in 2025 kan jaren duren.
De tentoonstelling Suzanne Valadon (1865–1938) gidst u langs zo’n 200 schilderijen, tekeningen, brieven en foto’s doorheen haar artistieke leven. Samen met haar zoon Maurice Utrillo vormt ze een kunstenaarskoppel; moeder en zoon, een zeldzaamheid in de kunstwereld. De tentoonstelling bevat ook werken van haar tijdgenoten en schetst aldus haar oeuvre in de artistieke context van die tijd. Een kring, begin twintigste eeuw, waarin zij zich als een van de weinige vrouwen profileert.
Marie Clémentine Valadon, zoals haar echte naam luidt, en haar moeder vestigen zich op de Butte van Montmartre, toen het kloppende hart van het Parijse kunstenaarsmilieu. Haar vader is onbekend. Om de kost te verdienen poseert het meisje voor verschillende, ook oudere schilders. Toulouse- Lautrec noemt haar Suzanne, verwijzend naar het verhaal van de kuise Suzanne in de Bijbel die belaagd wordt door oude rechters. Ze zal deze naam levenslang gebruiken. Deze minder kuise Suzanne wordt de minnares van o.a. August Renoir. Hij en ook Edgar Degas en Henri de Toulouse-Lautrec onderwijzen haar en moedigen haar aan wanneer ze zelf het penseel ter hand neemt. Wanneer ze achttien is, wordt haar zoon Maurice geboren. Nadat de vader officieel als onbekend wordt verklaard zal de Spaanse schilder Miguel Utrillo hem wettigen.
Suzanne Valadon maakt veel portretten, zoals dat van Erik Satie met wie ze een vluchtige verhouding heeft. Op de expositie hangt menig auto-portret, de selfie van die tijd, naast portretten die ze van haar zoon en familie heeft vereeuwigd op het canvas. Ze schildert ook stillevens, landschappen en haar Château Saint-Bernard, tegen Lyon. Opvallend veel naaktschilderijen, zowel mannen als vrouwen. Ze beeldt af wat ze ziet, heel natuurlijk, zonder kunstgrepen noch verfraaiing. Vrouwen in alle natuurlijkheid, niet geïdealiseerd, vaak zwaargebouwd en niet poserend. Haar kleuren zijn helder; de vormen zijn vrij ruw en de contouren vaak omlijnd. En dit op een moment dat kunststromingen zoals het kubisme en de abstracte kunst opgang maken. Suzanne Valadon trouwt tweemaal; beide huwelijken lopen op de klippen. Ze overlijdt op 63-jarige leeftijd. Om haar graf te bezoeken moet je naar het Cimetière parisien de Saint-Ouen.
In 12 rue Cortot, nu het Musée de Montmartre, sluit een bezoek van haar atelier mooi aan bij deze tentoonstelling. Een echte aanrader! ‘Ik ben niet in staat om uit het hoofd een suikerpot te tekenen’. Het zijn haar woorden wanneer ze spreekt over de composities op haar doeken. Haar omgeving staat model: het kleine salon, de canapé, de schouw, het gordijn en niet te vergeten de heerlijke tuin van rue Cortot nummer 12. Je kan dit allemaal zelf ontdekken.
Centre Pompidou: Suzanne Valadon tot 26 mei 2025
Praktische info: https://www.centrepompidou.fr
Musée de Montmartre: het atelier van Suzanne Valadon is doorlopend te bezoeken en kadert in de permanente tentoonstelling die de tijdsgeest van de kunstenaarskolonie op Montmartre van weleer weergeeft. Daarnaast zijn er ook vaak tijdelijke tentoonstellingen. Praktische info: info @museedemontmartre.fr
Chris Rachel Spatz
