Na anderhalf jaar weer naar Parijs. Gewoonlijk ga ik 2xper jaar 1 weekje naar Parijs maar vanwege de pandemie was ik in de eerste week van maart 2020 net op tijd weer terug in Amsterdam voordat de lockdown een feit was, ook in Parijs, dus septemebr 2020 en maart 2021 overgeslagen. Dit jaar mocht het weer dus de week in september voorafgaand aan het weekend van Journées du Patrimoine (13-9-2021 t/m 20-9-2021) gepakt en gezakt op de trein naar Parijs. Het is al weer 2 maanden geleden (in mijn gevoel een eeuwigheid) maar het was zoals altijd weer geweldig. Er was van alles nieuw, gerestaureerd en/of pas weer geopend. Voordat ik op weg ging naar La Samaritaine eerst even langs de rue du Petit Pont (5e arr.) waar op nr. 9 een groot mozaïek Café Polly Maggoo versiert. métr0 lijn 10, halte Cluny.
Om naar La Samaritaine te komen loop je de straat uit richting de Seine en vóór de oversteek naar de Petit Pont linksaf quai St. Michel, vervolgens quai des Grands Augustins tot aan de Pont Neuf, waar het al behoorlijk herfstig was “les feuilles mortes”,
Rechtsaf de Pont Neuf op en La Samaritaine staat aan de overkant links van de brug.
Ernest Cognacq (1839-1928) had na verschillende banen zowel voor een baas als voor eigen rekening als verkoper van ” nouveautés” (garen en band, gordijnen en andere huishoudelijke artikelen o.a. ongebleekte katoen) in 1870 op de Pont Neuf onder een rode parapluie in een van de balkonnetjes van de brug een uitstalling waar hij zijn waren sleet aan het Parijse publiek. Hij was populair, goed gebekt en stond al snel bekend als de “Napoléon onder de uitpakkers”. Op 21 maart 1870 huurde hij van de uitbater van een café een weinig gebruikte bijzaal op de hoek van de rue de la Monnaie en de rue du Pont Neuf om daar zijn handel voort te zetten: ” à La Samaritaine ” (genoemd naar de toenmalige waterpomp op de Pont Neuf).
Op 1 april erna werd het winkeltje al vergroot; in januari 1872 trouwde Ernest met Marie-Louise Jaÿ, vooormalig 1e verkoopster op de mode-afdeling van Le Bon Marché op de rue de Sévres (6e arr.) Samen leidden zij voortaan de winkel. De zaak ging voortvarend en breidde zich progressief uit van 48 m2 in 1870 tot enkele honderden m2 in 1874. In 1900 werd de winkel omgedoopt: “Grands Magasins de La Samaritaine”
Geinspireerd door de commerciële methode van Aristide Boucicaut in de Bon Marché, organiseerde Cognacq zijn winkel in afdelingen, beheerd door “kleine bazen” verantwoordelijk en autonoom. Door de aankoop van de omringende gebouwen vergrootte Cognacq regelmatig zijn winkel. Onder leiding van architect Frantz Jourdain (1847-1935) worden al deze woonhuizen en kleine winkels omgebouwd en opnieuw ingericht tot magasin 1 (1904) tusssen rue de la Monnaie, rue de Rivoli en rue du Pont Neuf. (1e arr.)
Tegelijkertijd was Cognacq al bezig met de aankoop van gebouwen aan de andere kant van de rue de la Monnaie op nr 19 (1886) en 17 (1891, 3, rue Baillet (1891) en 20 rue de l’Arbre-Sec (1893) en in 1898 nog meer gebouwen en woonhuizen ( uit de 17e en 18e eeuw). Percelen tussen de inpasse des Provençaux (bestaat niet meer) en rue des Prêtres-Saint-Germain-l’Auxerrois werden ingelijfd in 1903, om te komen tot magasin 2. Dit is het deel van de winkels waar de grootste verbouwingen hebben plaatsgevonden. Vanaf 1885 riep Cognacq Frantz J0urdain opnieuw in voor de uitbreiding van de nieuwe winkel: enkele gevels werden bewaard en sommige gebouwen opnieuw geconstrueerd of verhoogd en de binnenplaatsen werden overdekt met glazen daken (verrières). Onder de directie van Frantz Jourdain begon in 1905 tot aan 1910 een phase van een complete herinrichting en herbouw in art nouveau-stijl. De metalen delen van de gevels werden blauw geschilderd en bedekt met geëmailleerde gele lavasteen met een bloemendecoratie. Deze uitbundige stijl werd heftig bekritiseerd als niet horend in het historisch hart van Parijs.
In 1922 was Ernest Cognacq van plan om magasin 2 nog weer te vergroten door toevoeging van het huizenblok tussen rue des Prêtres-Saint-Germain-l’Auxerrois en de quai du Louvre. Dit werk werd opnieuw toevertrouwd aan Frantz Jourdain. De gemeente Parijs ging niet akkoord met de plannen van Jourdain om langs de Seine te bouwen in wat zij een overdreven stijl vonden. Jourdain deed een beroep op zijn vriend, de architect Henri Sauvage ( 1873-1932), om een gebouw te ontwerpen dat meer zou voldoen aan de aspiraties van het Stadhuis. Al naar gelang van hun samenwerking en de evolutie van het project imponeerde de stijl van Sauvage en men kwam tot een art déco-gebouw met sobere gevels van steen (wel met een metalen skelet) en de bovenste etages terugwijkend (“en gradins”, een specialiteit van Sauvage. Het nieuwe magasin 2 werd in september 1928 ingehuldigd zonder aanwezigheid van Ernest Cognacq, die 6 maanden eerder was overleden.
op de hoek van rue de la monnaie en quai du Louvre.
Tot zover alle eerdere verbouwingen, dus nu naar binnen voor de verbouwing die vanaf de sluiting wegens (brand-) onveiligheid in 2005 heeft geduurd tot 23 juni van dit jaar, volgens velen inderdaad daarom maar door anderen i.v.m. een langdurige reorganisatie door de huidige eigenaren: het luxewarenconcern Louis Vuitton Moët Hennessy LVMH. Wie het weet mag het zeggen. De renovatie heeft extra lang geduurd door vele juridische procedures, aangespannen door organisaties ten behoeve van het bouwkundig erfgoed.
19 rue de la Monnaie:
Achter de ramen van de ruimte van Tiffany’s is er uitzicht op de kerk Saint-Germain l’Auxerrois. De verkoopsters vonden het geweldig dat zo’n toeriste hun uitzicht mooier vond dan hun waren. Kijken niet kopen!
Door het hele pand hangen foto’s van de renovatie-werkzaamheden:
Op Wikipedia vond ik een plattegrondje van de 4 winkels van La Samaritaine, waar in rood en blauw de ontwerpen van Jourdain en Sauvage staan aangegeven: magasins 2 en 3. De magasins 1 en 4 in groen zijn geen oorspronkelijke ontwerpen van één van beiden, behalve het rode randje van Jourdan bij winkel 1: de door hem ontworpen ingangspartij in art nouveau.
Magasin 3 van Henri Sauvage is ontworpen en gebouwd in 1930 aan de rue de Rivoli 67-73. Deze winkel 3 is heropend op donderdag 16 september 2021; er is een filiaal van Uniqlo in gevestigd met vrouwen- en mannenmode.
Magasin 4 staat tussen de rue de Rivoli en rue Baillet in het verlengde van magasin 2. De oude gevels zijn bedekt met gegolfde glasplaten met in zeefdruk gebouwen en zijn ontworpen en vervaardigd door het Japanse arcitectenbureau Sanaa van de architecten Kazuyo Sejima en Ryue Nishizawa (343 gegolfde glaspanelen). De verwoesting van de 17e eeuwse gebouwen van nr 2 tot nr 6 aan rue Baillet in december 2013 werden ondanks een juridisch beroep en datzelfde m.b.t. het afbreken van een gevel uit 1852 in de rue de Rivoli, uiteindelijk na veel juridisch getouwtrek goedgekeurd en de betreffende panden zijn verwoest.
Op internet staat een foto “ervoor en erna”:
In de ondergrondse afdeling van magasin 4 is o.a. de koffiehoek aangelegd
Tot zover mijn bezoek aan La Samaritaine op 14 en 20 september jl.
Métro: lijn 7 Pont-Neuf, lijn 1 Louvre-Rivoli, lijnen 4 ,11 en 14 Chatelet
RER A, B, D Chatelet-Les Halles
